Rijksmijn Baron 1898 is het decor van een verhaal over 'hebzucht, hoogmoed en liefde'. Dit is tevens de ondertitel van het boek dat Jacques Vriens heeft geschreven voor Baron 1898. Het boek, dat vanaf september 2015 verkrijgbaar is, is gebaseerd op het beknopte verhaal dat de Efteling had bedacht bij het ontwikkelen van deze attractie. Hieronder staat in het kort het verhaal van Doortje, Jochem en baron Gustave Hooghmoed beschreven.
Het verhaal
Avonturier Gustave logeert in het Brabantse dorpje Heikant in herberg De Zonnedauw, waar Jochem en Doortje werken. Op een dag helpt Jochem Gustave de gevaarlijke Zompige Heide oversteken, zodat hij op tijd in de haven van Antwerpen kan zijn om achter zijn grote liefde Dolores in Zuid-Amerika aan te gaan. De dorpelingen moeten niets van de Zompige Heide hebben, het gebied wordt beheerst door de mythische Witte Wieven. Op de Zompige Heide komen ze aan bij de Heksenbult. Hier blijkt een ingang te zijn naar een ondergrondse gang. Wanneer Gustave en Jochem hier aankomen durft Jochem niet verder, bang voor de verhalen over de Witte Wieven. Gustave laat zich niet stoppen en vervolgt zijn reis. Onder de grond ziet Gustave is in de muur zitten, het blijkt een stukje goud te zien. Ondanks waarschuwingen van de Witte Wieven steekt de hebzuchtige Gustave het goudklompje toch in zijn zak.
Jaren later keert hij terug als Baron Hooghmoed, koopt het grondgebied en bouwt een goudmijn. Doortje is tegen die tijd verloofd met Teun, de zon van de koster en Jochem heeft in Berbel een nieuwe vriendin waarmee hou zou gaan trouwen. De hechte vriendschap tussen Jochem en Doortje komt op het spel komt te staan. De baron heeft mensen nodig om de mijn en het gangenstelsel te bouwen en belooft hen gouden bergen als ze de mijn ingaan. Maar iedereen die dat durft, komt lijkbleek naar boven. Volgens de dorpelingen zijn het de Witte Wieven die de boel saboteren. Iedere kompel die zich negatief uitlaat over baron Hooghmoed wordt onmiddellijk ontslagen. Als de dag is aangebroken dat Rijksmijn Baron 1898 wordt geopend, gaat Baron Hooghmoed samen met Jochem de mijn in. Als dan in de mijn een gang instort, komen ze onder de grond vast te zitten. Baron Hooghmoed vertelt Jochem over wat er is gebeurd in Zuid-Amerika en waarom hij is teruggekomen om een goudmijn te bouwen. Jochem blijft positief en is overtuigd van een goede afloop.
Die komt er ook, want Doortje is naar de Heksenbult gegaan, de plek waar Gustave zijn eerste goud vond. Daar bevrijd ze Baron Hooghmoed en Jochem. Doortje en Jochem vliegen elkaar in de armen en zijn nu definitief een stel en gaan op reis, een wens die Jochem al heeft sinds hij Gustave Hooghmoed voor het eerst ontmoette. Het verhaal sluit af met een kort hoofdstuk, waarin vermeld staat dat Baron Hoogmoed nog altijd op zoek is naar nieuwe medewerkers, kompels, die de mijn in gaan om voor hem het goud te delven.
Verfilming Tijdens de officiële persopening op, 30 juni 2015, liet de Efteling de eerste beelden zien van een verfilming van dit verhaal. De gehele verfilming, van bijna 14 minuten, is na de opening ook op Youtube gezet:
Avonturier Gustave logeert in het Brabantse dorpje Heikant in herberg De Zonnedauw, waar Jochem en Doortje werken. Op een dag helpt Jochem Gustave de gevaarlijke Zompige Heide oversteken, zodat hij op tijd in de haven van Antwerpen kan zijn om achter zijn grote liefde Dolores in Zuid-Amerika aan te gaan. De dorpelingen moeten niets van de Zompige Heide hebben, het gebied wordt beheerst door de mythische Witte Wieven. Op de Zompige Heide komen ze aan bij de Heksenbult. Hier blijkt een ingang te zijn naar een ondergrondse gang. Wanneer Gustave en Jochem hier aankomen durft Jochem niet verder, bang voor de verhalen over de Witte Wieven. Gustave laat zich niet stoppen en vervolgt zijn reis. Onder de grond ziet Gustave is in de muur zitten, het blijkt een stukje goud te zien. Ondanks waarschuwingen van de Witte Wieven steekt de hebzuchtige Gustave het goudklompje toch in zijn zak.