Voorpagina « Trouw



Efteling blaast leven in eigen sprookje
Raveleijn
is niet alleen de nieuwe show van de Efteling, maar ook een jeugdboek, een tv-serie en een computerspel. Het sprookjespark uit Kaatsheuvel ontwikkelt zich tot een veelzijdig multimediabedrijf.

Als meesters en moeders eindelijk hebben afgesproken hoe laat iedereen straks weer bij de bus naar Middenmeer moet zijn, stormen de ongeduldige scholieren van De Peppel niet naar de waanzinnige houten racebaan Joris en de Draak, de populairste attractie van de Efteling. En ook niet naar de elfjeswereld van Droomvlucht, tot voor kort de publieksfavoriet. Ze staan onrustig te dringen voor een onopvallend gebouwtje waaraan alle andere bezoekers voorbij wandelen. Van binnen is het een heuse tv-studio. Met tribunes en een magisch luik naar een oude verhalenverteller. Twee teams strijden hier om prijzen die uiteindelijk onder veel gejuich door een poort van rook en licht naar binnen worden gebracht. De presentatoren Curt Fortin en Felice Dekens begeleiden ze bij quizvragen, opdrachten in het park en een lastige herinneringstest. "Het was al een week onrustig in de groepen zes en zeven", zegt Carry Kerckhaert, moeder van Luc, vlak voor de opnames.

Kinderprogramma 'De Schatkamer' is te zien bij Telekids op RTL8. Dit wordt de Paasaflevering, een decorbouwer hangt daarom lentetakken op. De regisseur zit buiten in de regiewagen. Een tv-studio middenin de Efteling, zo gek is dat niet meer. Het sprookjespark uit Kaatsheuvel wordt steeds meer een multimediabedrijf. "Als de ontwikkelingen zo doorzetten, gaan we een grotere studio bouwen", zegt directievoorzitter Bart de Boer. "En stel je voor dat bezoekers de opnames kunnen bijwonen, als een attractie." De Efteling werkt samen met een externe producent, maar houdt zoveel mogelijk in eigen hand. Kostuums komen uit het eigen kledingatelier en in werkruimtes worden de rekwisieten ontworpen. "We zijn zo eigenwijs als ik weet niet wat en doen alles zelf. Punt uit."

Nu heeft de Efteling zelf een sprookje bedacht, even universeel als alle andere, verwachten ze: Raveleijn. Rond het basisidee - vijf broers en zusjes veranderen in ruiters en bestrijden het kwaad - is vanaf 8 april een spectaculaire show te zien. Kinderboekenschrijver Paul van Loon heeft het verhaal uitgewerkt tot een boek, dat dinsdag verschijnt. Op RTL4 is al enkele weken de bijbehorende dramaserie te zien, en De Boer, die opgroeide met Floris en Ivanhoe, is trots op het resultaat: "Ik zeg, Paul Verhoeven, eat your heart out." De serie zal op dvd verschijnen en straks zijn er ook ruitertjes en draken te koop. "Zo breed hebben we een project nog nooit opgezet. En alle onderdelen versterken elkaar."

Sprookjes van Klaas VaakWalt Disney begon ooit met een muis en een tekenfilm, en bezit nu de grootste themaparken ter wereld. De Belgische onderneming Studio 100 bouwde een gestage stroom kinderprogramma's uit tot een pretparkformule. De Efteling bewandelt de omgekeerde weg. Al bijna zestig jaar geleden opende het Sprookjesbos van Anton Pieck, pas de laatste tijd ontwikkelt de Efteling content. Het park is de parel, zegt De Boer, het zorgt voor driekwart van de omzet. Daaromheen zit de Wereld van de Efteling: theater, hotel, vakantiepark en golfbaan. "Enkele jaren geleden is daar de mediatak bijgekomen en die groeit als kool. De Efteling is, na Disneyland Parijs en Europapark in Duitsland, nummer drie van Europa. Wij hebben ons gerealiseerd dat we niet alleen met attractieparken concurreren, maar ook met uitslapen, sporten, tv kijken, alles wat met vrije tijd te maken heeft. Als je mee wilt blijven doen, moet je bij de tijd blijven."

De Efteling is tv-series gaan ontwikkelen. 'TiTaTovenaar', 'Sprookjes van Klaas Vaak' en de jeugddramaserie 'Kruimeltje' zijn recente voorbeelden. 'Pardoes de Tovernar' is in ontwikkeling, een serie die een voorschot neemt op de attractie Hartenhof, die in 2013 opent. "Dankzij de tv kom je bij de mensen thuis, dat is de filosofie erachter." Zo blijft het park bezoekers trekken. De opbrengst uit verkoop van dvd's en merchandise is een prettige bijkomstigheid. Een voorbeeld is de animatieserie 'Sprookjesboomfeest', die niet alleen in Nederland maar ook in Duitsland en Vlaanderen op tv kwam. "Toen we de Sprookjesboom hier uiteindelijk hebben neergezet, wilden veel kinderen hem in het echt zien." De vertellende boom staat in het Sprookjesbos, niet ver van de fakir op zijn zwevende kleed. In zijn buigzame bast zit een vriendelijk gezicht met speurende ogen, de takken buigen rustig mee op het ritme van zijn zinnen. Kinderen wachten tot hun favoriete sprookje voorbijkomt, Ezeltje strek je!of de Zeven Geitjes.

Lastig alleen dat het Commissariaat voor de Media altijd meekijkt, zegt De Boer over de tv-programma's. Zo kreeg de Tros te horen dat 'Sprookjesboomfeest' te veel reclame voor de Efteling zou zijn. In 'De Schatkamer' moest de speciale Efteling-E uit het decor verdwijnen. In dat spelprogramma op locatie zou je van product placement kunnen spreken, met de Efteling zelf als het product. "Andere bedrijven zenden vrolijk allerlei series uit zonder dat ze een strobreed in de weg wordt gelegd", zegt De Boer, en hij doelt op Studio 100 die 'Kabouter Plop' en K3-shows brengt. "Blijkbaar mogen partijen uit het buitenland van alles, dat vind ik raar."

De sprookjes- en verhalenwereld is niet zomaar te verdelen over amusementsbedrijven. "Sprookjes zijn van iedereen, die kun je niet claimen." Bij de Efteling denk je aan Europese vertelcultuur, aan sprookjes en sagen. "Maar we kijken verder dan de Gebroeders Grimm en Hans Christian Andersen." Als Shrek niet zo'n nadrukkelijk Warner Bros-stempel had, zou hij welkom zijn bij de Efteling. In Theater De Efteling speelt de musical 'Kruimeltje'. "Oer-Hollands en leuk voor kinderen. Past uitstekend bij ons." Studio 100 werkt aan een nieuwe Pipo de Clown-serie. "Nee, Pipo zouden wij niet doen. Maar als je vraagt waarom niet... Dat ligt subtiel. De directie besluit wat des Eftelings is en daar is zelden discussie over. Overigens zit onze kracht vooral in de wijze waarop we het verhaal uitbeelden." Voor Raveleijn is in 16 maanden een stad met een arena gebouwd. Via de nieuwe kantoren gaat het over Escheriaans gekruisde loopbruggen richting de troonzaal. Zonlicht valt er door glas in lood naar binnen. In de hoeken hangen de karikaturale koppen van de directeuren die hier zullen vergaderen. De buitendeur gaat open en opeens sta je op een statig balkon aan een middeleeuws dorpsplein.

In het boek van Van Loon staat hier graaf Olaf Grafhart als hij de burgers van de mysterieuze stad Raveleijn waarschuwt voor de vijf vreemdelingen die hem willen verslaan. Dat zijn de broers en zussen Thomas, Joost, Martijn en de tweeling Emma en Lisa, die te paard de strijd aangaan met bezielde metalen monsters. Gebruik je talent en werk samen, dat is de moraal van de voorstelling. De repetities zijn nog bezig. Een skeletachtig monster rent op mensenbenen heen en weer. Uilen en raven vliegen rond, ze krijgen de tijd om aan de luide soundtrack te wennen. "Die enorme raven hebben we jong gekocht, twintig stuks. Dit wordt geen vogelshow, ze zijn onderdeel van het verhaal." Een enorme draak ligt te slapen in het zand. Binnenkort wordt hij meermalen per dag verslagen door de jonge ruiters, gespeeld door acteurs. Voor kinderen die zelf willen meevechten, is een online game ontwikkeld. "Ook in de game-industrie hebben we een wereld te winnen. We kijken daar wel degelijk naar. Ik zou heel graag een World of Warcraft van de Efteling laten ontwikkelen." Een moeilijkheid is dat computerspellen vaak zo gewelddadig zijn. "En bloed hoort niet bij de Efteling, dat zal nooit veranderen."



Dit artikel is overgenomen uit Trouw (2011). Tekst: Hans Nauta